Bestuurlijk deel

Samenvatting
De corona maatregelen hebben ook een directe invloed op onze uitgaven en inkomsten. Het Rijk heeft toegezegd deze kosten en gemiste opbrengsten volledig te compenseren. Een groot deel van deze compensatie hebben wij in 2020 ontvangen via de Algemene uitkering en specifieke (subsidie)regelingen. Daardoor zijn onze inkomsten met € 11,5 miljoen gestegen.

Daar tegenover staan de extra kosten die wij hebben gemaakt. De grootste kostenpost zijn de verstrekte TOZO-uitkeringen. Inclusief de TOZO is door de gemeente Velsen ca € 12 miljoen extra ingezet (waarvan ca € 0,9 miljoen nog in 2021 te ontvangen compensatie) op door Corona ontstane effecten. De overige kosten zijn divers van de inzet op handhaving, naar het mogelijk maken van op afstand werken en vergaderen tot extra inzamelingskosten van afval. Ook ondersteunen wij maatschappelijke instellingen door een omzet garantie voor de Wmo en Jeugdzorg en een subsidie regeling. Ook hebben wij een regeling voor kwijtschelding van de gebruikersvergoeding voor huurders van gemeentelijke panden en sportverenigingen. Ook zijn de inkomsten uit toeristenbelasting en van het zwembad teruggelopen.

In onderstaand overzicht staat het totaal overzicht van extra kosten en lagere inkomsten weergegeven.

Veel effecten zijn nog moeilijk te kwantificeren en andere effecten zijn voor nu nog niet zichtbaar. Denk hierbij aan de effecten op de lokale en regionale economie wat gevolgen heeft voor de werkgelegenheid, het bestrijden van armoede en schuldhulpverlening.

Ten slotte wordt bij de besluitvorming over de jaarrekening voor ca € 1,8 mln aan corona gerelateerde bestedingsvoorstellen voorgelegd. Dit betreft kosten die we nog gaan maken als gevolg van onder andere een ingestelde subsidieregeling of uitgestelde werkzaamheden.

Compensatie van het Rijk
TOZO regeling
Bovenop de Rijks compensatie is de TOZO- regeling geïntroduceerd. De TOZO-regeling wordt geheel door het Rijk vergoed. Met twee steunpakketten is een vergoeding ontvangen voor een deel van de overige kosten. De totale compensatie bedraagt € 9,1 mln. Hiervan bestaat € 1 mln uit leningen voor bedrijfskapitaal en ca € 7 mln uit uitkeringen voor levensonderhoud van zzp-ers. Het resterende bedrag is ter compensatie van de extra uitvoeringskosten.

Compensatie reguliere taken
Het Rijk heeft in diverse pakketten gemeenten gecompenseerd voor achtergebleven inkomsten en extra gemaakte kosten. Het Rijk heeft € 2,5 mln aan compensatie maatregelen aan ons verstrekt.

In het onderstaande overzicht zijn deze inkomsten verdeeld naar de verschillende beleidsvelden.

Samenvatting Rijkscompensatie Corona Velsen

Wij verwachten in 2021 nog € 1,0 mln van het Rijk te ontvangen als compensatie voor het jaar 2020. Het betreft toeristenbelasting (aanvulling op reeds verstrekt voorschot), lagere leges, hogere afvalverwerking en voor de achterblijvende inkomsten voor het zwembad in 2021.

Programma 1 Ondernemend en duurzaam Velsen

Het Rijk heeft voor de extra kosten voor afval verwerking gemeenten aangegeven in 2021 de werkelijke extra gemaakte kosten af te rekenen. Velsen heeft in 2020 ca € 0,2 mln meer kosten gemaakt dan zonder de gevolgen van de Corona maatregelen. In de jaarrekening wordt aan de Raad voorgesteld € 53.000 over te hevelen naar 2021. Het is zeker dat er schade is geleden door het recreatieschap. Hoogstwaarschijnlijk worden de participanten gevraagd, naast de jaarlijkse participantenbijdrage, een extra bijdrage te betalen omdat de reserves niet toereikend zijn. Over dit laatste ontstond discussie tussen de deelnemers, daarom is de factuur hiervoor nog niet verstuurd.

Programma 2 Sociaal en vitaal Velsen

Gedurende 2020 heeft het Rijk in diverse pakketten compensatie gegeven voor gemeentelijke taken waarbij gemeenten hebben aangegeven meerkosten of minder inkomsten te bemerken bij de uitvoering/consequenties van de Corona maatregelen. Voor dit programma is door het Rijk meerkosten voor Jeugd, WMO, participatie, re-integratie, noodopvang kinderen en ondersteuning maatschappelijke organisaties gecompenseerd. In 2021 volgt een nog niet door het Rijk gecompenseerde bijdrage in de lagere inkomsten uit het zwembad over 2020 (ca € 0,3 miljoen; zie programma 5 “Organisatie en Financiën”) en een compensatie voor kwijtschelding huren voor sportverenigingen. Verder is de TOZO uitgevoerd waarvoor de kosten van de regeling en de uitvoeringskosten door het Rijk zijn vergoed via een specifieke uitkering. Van de uitvoeringskosten TOZO wordt aan de Raad voorgesteld € 0,7 miljoen over te hevelen vanwege onder andere uit 2020 voortkomende werkzaamheden. Daarnaast wordt in de jaarrekening aan de Raad voorgesteld in 2021 de subsidie regeling maatschappelijke instellingen te bekostigen, omdat deze kosten vertraagd worden uitgevoerd (Coronagevolg).

Programma 3 Wonen en leven in Velsen

Door de nog steeds geldende beperkende maatregelen is het voor culturele instellingen, zoals de schouwburg, niet haalbaar om een “gezonde exploitatie” te realiseren. Na een periode van sluiting is het maximaal aantal personen dat een voorstelling kan bijwonen beperkt. De kosten zijn vaak hoger dan de inkomsten. Om de sector te kunnen steunen hebben wij van het Rijk ca € 0,4 mln. ontvangen. Uit deze middelen wordt de kwijtschelding van een deel van de gebruikersvergoeding voor de periode van de sluiting betaald. Op welke wijze wij deze middelen verder inzetten wordt momenteel uitgewerkt. Daarom oormerken wij dit budget voor cultuur in onze begroting. Omdat een deel van deze kosten in 2021 verwacht te worden gemaakt wordt in de jaarrekening voorgesteld een deel van de rijks compensatie over te hevelen.

Om het fietsverkeer van en naar de pont in goede banen te leiden en ruimte te maken zijn verkeersregelaars ingezet, hekken en informatieborden geplaatst en belijning op het wegdek geschilderd. Daaraan hebben wij € 33.000 besteed. Door Corona vindt er vertraging plaats in het uitvoeren van de plannen voor de "ideale buitendienst" en kan een deel van het budget pas in 2021 worden besteed. Bedoeld om onder andere huisvesting benodigd voor wijkgericht werken te realiseren.

Programma 4 Burger en Bestuur

De maatregelen om het coronavirus in te perken, vragen om aanpassing van gedrag. Naast heldere communicatie over de regels is ook handhaving van belang. Vanaf het moment dat de beperkende regels van toepassing waren, zijn onze boa’s voornamelijk ingezet voor het handhaven hiervan in de openbare ruimte en later ook bij bedrijven en instellingen.

Voor de Velsense crisisorganisatie hebben wij extra capaciteit ingezet voor afstemming met de veiligheidsregio, voorbereiden van besluiten, coördinatie van maatregelen, etc. Deels is deze inzet vrijgemaakt uit de reguliere formatie en deels is daarvoor extra capaciteit ingehuurd (€ 70.000). Ook de griffie heeft extra personele capaciteit ingezet (€ 18.000), ter vervanging van de raadscommunicatie adviseur i.v.m. inzet in de crisisorganisatie van de VRK. dit kan uit de bestaande budgetten worden bekostigd.

Inkomsten lopen terug
Door alle beperkingen worden huwelijken uitgesteld. De inkomsten die wij als gemeente daarvoor ontvangen lopen daardoor met ca € 1 ton terug. In 2021 wordt de compensatie ervan verwacht.  
Voor organisatoren van evenementen is het nagenoeg onmogelijk geweest om een feest, sportbijeenkomst of festival te organiseren. De inkomsten die de gemeente ontvangt voor het afgeven van een vergunning zijn daardoor nagenoeg nul. De inkomsten zijn daardoor ca € 50.000 lager dan begroot.

Bestedingsvoorstellen
Om iedereen veilig en op 1,5 meter afstand te kunnen laten stemmen zijn de nodige aanpassingen noodzakelijk voor de stembureaus en tellocaties. Om deze extra kosten te dekken heeft het Rijk extra middelen beschikbaar gesteld. De ontvangen ca € 70.000 oormerken wij voor de organisatiekosten van deze verkiezingen. Voor extra handhavingskosten in 2021 wordt in de jaarrekening voorgesteld ca 2 ton over te hevelen.

Programma 5 Organisatie en financiën

Minder bezoekers voor het zwembad en minder toeristenbelasting, precario en evenementenleges door onder andere minder toeristen. Hierdoor blijven de inkomsten achter. Voor de achterblijvende inkomsten uit het zwembad wordt in 2021 de compensatie verwacht. Voor 202 komt dit neer op ca € 3 ton.

Wij verhuren panden aan verschillende gebruikers, zowel met een maatschappelijke als commerciële doelstelling. Voor gebruikers die door de coronamaatregelen verplicht zijn gesloten wordt een deel van de gebruikersvergoeding kwijtgescholden. Voorwaarde is wel dat zij kunnen aantonen dat de inkomsten met minimaal 25% zijn teruggelopen. Daarbij wordt ook gekeken naar de ingehaalde opbrengsten over eenzelfde periode volgend op de maatregelen. Omdat deze regeling ook in 2021 wordt verwacht wordt in de jaarrekening voorgesteld ca € 0,15 mln. over te hevelen naar 2021. Voor ca € 0,1 miljoen wordt in 2021 nog een compensatie van het Rijk verwacht.

Voor de ambtelijke organisatie is het motto “werk zo veel mogelijk thuis”. Het raadhuis en de overige werklocaties zijn op de ‘1,5 meter’ ingericht om zo een veilige werkomgeving te creëren. Om het veilig werken mogelijk te maken hebben we extra geïnvesteerd in digitale hulpmiddelen, zoals telefoons, snelle en veilige verbindingen en communicatietools. In 2021 worden ook extra kosten verwacht waardoor in de jaarrekening wordt voorgesteld ca € 0,1 mln. over te hevelen.

Een groot deel van de inkomsten van de gemeente komen van het Rijk, via de Algemene uitkering. Deze inkomsten zijn voor een deel afhankelijk van de groei van de economie (BBP). Om te voorkomen dat de teruglopende economie leidt tot een korting van deze algemene inkomsten is het principe “samen trap op – samen trap af” losgelaten. Daarnaast is ook de opschalingskorting op de Algemene uitkering voor 2020 en 2021 losgelaten. Dit geeft een voordeel van € 0,25 mln. voor 2020. Vanaf 2023 wordt deze korting weer voortgezet. Daarnaast zijn n.a.v. de december circulaire bedragen ontvangen welke voor Corona effecten zijn bedoelt (voor WMO, re-integratie, schuldenbeleid, bijzondere bijstand en compensatie voor gemaakte quarantaine kosten). Er wordt in de jaarrekening voorgesteld deze compensatie door te schuiven naar 2021 ter dekking van in 2021 te verwachten kosten (ca € 0,270 mln.).