Het ontwikkelen en behouden van een woningvoorraad die kwalitatief en kwantitatief voorziet in de behoefte en wensen van de bevolking, rekening houdend met instroom van buitenaf

Ten tijde van de vaststelling van de Visie op Velsen 2025 zat de woningmarkt in een dal. Hoe anders is dat nu. In de tien jaar die volgden, is de markt helemaal omgeslagen. De vraag naar woningen blijft stijgen, de prijzen blijven stijgen. De nieuwe Woonvisie Velsen 2040 heeft de toepasselijke ondertitel ‘Fijn wonen voor iedereen’. Ondanks dat de druk groot is, moet Velsen aantrekkelijk en toegankelijk voor iedereen zijn.

De vraag naar woningen is groot, zowel in Velsen als in de regio. Woningbouw kan de druk verlichten. Dit heeft daarom prioriteit. Samen met woningcorporaties, ontwikkelaars, maatschappelijke organisaties en inwoners kijken we naar nieuwe mogelijkheden. Mogelijkheden die aansluiten bij de woonwensen van de gebruikers en tegelijkertijd passen bij de omgeving. Dat betekent verstedelijking en herstructurering in IJmuiden en Velsen-Noord en aandacht voor het dorpse karakter van de andere kernen. Voor alle woningbouw geldt dat deze moet bijdragen aan het doel van een diverse, betaalbare en duurzame woningvoorraad.

Binnen de woningvoorraad moet ruimte zijn om ontwikkelingen in de zorg, economie, en maatschappij op te vangen. Denk aan de huisvesting van bijzondere (zorg)doelgroepen, van tijdelijke werknemers, de trend van langer zelfstandig thuis wonen ende huidige positie van starters. Dit vraagt om flexibiliteit in de bestaande voorraad, nieuwe woonconcepten of andere oplossingen om passend te kunnen wonen. Het evenwicht met andere groepen is daarbij belangrijk. Een grotere kans op de woningmarkt voor groep A, betekent een kleinere kans voor groep B. In Velsen moet het goed wonen voor iedereen zijn, met aandacht voor woonkwaliteit, betaalbaarheid, zorg en duurzaamheid.

Nieuwe woonvisie schetst het Velsen van 2040
In januari 2020 stelde de raad de nieuwe woonvisie Velsen 2040 vast. Hierin beschrijven we de ambities en acties op het gebied van woonkwaliteit, betaalbaarheid, wonen en zorg en duurzaamheid. De visie vormt daarmee een belangrijk kader richting de toekomst.

Verder bouwen aan de vernieuwing van IJmuiden
Bij subdoelstelling 3.3 gaan we in op de projecten die bijdragen aan een Interessant IJmuiden. Een IJmuiden met kwalitatief goede woningen in een stadse omgeving, maar ook met natuur en rust om de hoek.

Langer zelfstandig en duurzaam thuis wonen
We deden onderzoek naar de haalbaarheid van de Verzilverlening. Deze lening helpt eigenwoningbezitters om hun woning geschikt te maken voor de toekomst.  Dit leidde tot een gewijzigd voorstel. Onder de noemer van de Stimuleringslening Duurzaam Wonen komen we in 2021 bij de raad terug om dit voorstel te bespreken. In regionaal verband hebben we wél duidelijk zichtbare stappen ondernomen (zie hieronder).

Gevolgen corona
De coronacrisis leidde tot weinig nieuwe of extra werkzaamheden betreffende het woonbeleid. Wel zijn we benieuwd naar de gevolgen van de crisis. Bijvoorbeeld of de crisis leidt tot nieuwe woonwensen, nu meer inwoners thuis zijn en thuis werken. In 2021 voeren we daarom het woonwensenonderzoek Wonen in de Metropoolregio Amsterdam (WiMRA) weer uit.

Reguliere activiteiten

Prestatieafspraken gemaakt
Ook in 2020 maakten we prestatieafspraken met de woningcorporaties en huurders. De afspraken gingen onder andere over de samenwerking, sloop en nieuwbouw van sociale huurwoningen, doelgroepen, duurzaamheidsmaatregelen, woonruimteverdeling, zorg en leefbaarheid. Deze prestatieafspraken dragen bij aan de uitvoering van de Woonvisie 2040 van de gemeente en het beleid van de woningcorporaties.

Vanaf komend jaar volgen we een gewijzigd proces. Dit om te voorkomen dat we een langdurig traject moeten doorlopen voor kleine wijzigingen. In 2020 zijn daarom meerjarige afspraken vastgesteld, met daaraan een jaarprogramma gekoppeld. Het jaarprogramma actualiseren we waar nodig. Als er grote koerswijzigingen optreden (bijvoorbeeld bij het vaststellen van een nieuwe woonvisie), worden ook de meerjarige afspraken herzien.

Woningbouw en netwerk externe partijen
In 2020 was er als gevolg van de coronacrisis geen Platform Bouwen & Wonen. Wel is er in het begin van 2020 een bijeenkomst georganiseerd door de raad met marktpartijen over versnelling van de woningbouw. Een vervolgbijeenkomst is geannuleerd vanwege de coronamaatregelen. In 2021 krijgt deze bijeenkomst alsnog een (digitaal) vervolg.

Samenwerking binnen de regio
Regionaal Actieprogramma Wonen
Velsen is onderdeel van een regionale woningmarkt. Daarom werkte de gemeente ook in 2020 veel samen met de gemeenten uit de IJmond en Zuid-Kennemerland. In het Regionaal Actieprogramma 2016 t/m 2020 staan onze gezamenlijke doelen voor wonen op het gebied van duurzaamheid, wonen en zorg, betaalbaarheid en woningmarkt en onderzoek. Dit jaar werkten we aan:

• De inzet van energiecoaches;
• Het actualiseren van de monitor Wonen en Zorg op de Kaart;
• De lancering van de publiekscampagne langer zelfstandig thuis wonen. De bewustwordingscampagne OokLaterLekkerWonen.nu wordt, ondanks een noodzakelijke herstart door corona, steeds meer opgepakt. Het doel is om 55-plussers na te laten denken over het wonen voor later. Juist nu, omdat de mogelijkheden beperkt zijn. Bereid je voor! In 2021 hopen we de zichtbaarheid verder te vergroten door nog meer aandacht aan het onderwerp te geven op social media;
• Het opstellen van het pact voor uitstroom bijzondere doelgroepen. Hierin spreken we samen met corporaties, zorg- en welzijnsorganisaties en regiogemeenten de ambitie uit om cliënten die uitstromen uit een zorginstelling zo goed mogelijk te huisvesten. Het pact is eind 2020 ondertekend en wordt momenteel concreet uitgewerkt;
• Het organiseren van twee kennisbijeenkomsten Wonen en Zorg. Dit project hebben we inmiddels afgerond.

In 2021 wordt het Regionaal Actieprogramma Wonen (RAP) vervangen door het Woonakkoord. Het type projecten en afspraken is grotendeels hetzelfde.

MRA Woondeal  
De regio IJmond en Zuid-Kennemerland is onderdeel van de Metropoolregio Amsterdam (MRA).
De MRA heeft met het Rijk in 2019 de Woondeal ondertekend. We spraken hierin af samen te werken om het woningtekort terug te dringen. Ook zoeken de ondertekende partijen naar oplossingen om bestaande woningen betaalbaar te houden.

• De gemeente Velsen onderzocht in 2020 de mogelijkheden om in aanmerking te komen voor de Bouwimpuls (subsidie Rijk voor versnelling van woningbouw, niet te verwarren met de subsidie voor de flexibele schil - zie onder). Onze projecten voldoen (nog) niet aan de strikte voorwaarden van het Rijk. Een oplossing is om de losse projecten samen onder één vlag op te pakken (meer gebiedsgericht).
• Als Velsen en MRA spraken we ons afgelopen jaar onder andere uit vóór de zelfbewoningsplicht om vrijkomende woningen beschikbaar te houden voor koper/bewoners.

Woonmonitor/Quick Scan
In 2020 is het onderzoek naar nieuwe woningbouwlocaties afgerond. De onderzoeksvraag was ‘Welke locaties binnen gemeente Velsen lenen zich voor woningbouw na 2030?’. Er heeft een ruime verkenning plaatsgevonden waaruit veertien 'strategische clusters' naar voren kwamen. Dit resultaat wordt ingebracht in de discussie over de nieuwe Omgevingsvisie.

In 2021 wordt verder gewerkt aan een kader om de locaties uit het bovengenoemde locatieonderzoek af te wegen. De keuze welke locaties wel en welke locaties vooralsnog niet aangemerkt worden voor woningbouw, wordt in samenhang gemaakt. De resultaten zijn input voor de nieuwe Omgevingsvisie.

Inspelen op bouwinitiatieven, op peil houden realisatie woningopgave
We hebben in 2020 opnieuw ingezet op het versnellen van de woningbouw. Hierbij zijn de volgende acties uitgevoerd:

• Werkzaamheden zijn in grotere mate extern uitbesteed (denk aan het opstellen van bestemmingsplannen, waarbij de gemeente het door een externe partij opgestelde plan toetst);
• Waar mogelijk zijn woningbouwlocaties in samenhang (‘gebundeld’) in ontwikkeling genomen (bijvoorbeeld de locaties Platbodem en Eenhoornstraat of Hofgeesterweg 63 en Broeklanden);
• Waar mogelijk is de ruimtelijke procedure ingekort (bijvoorbeeld locatie Zuiderkruisstraat) of een ruimtelijke procedure met een kortere doorlooptijd toegepast (bijvoorbeeld locatie Witte Kinderhuis);
• De gemeente heeft een contract gesloten met de MRA, waarmee een financiële bijdrage aan de inhuur van tijdelijke medewerkers (zogenoemde flexibele schil) is geregeld;
• Het bestuur van de gemeente is in gesprek gegaan met initiatiefnemers over de mogelijkheden om de woningbouw te versnellen.

Ondanks bovenstaande acties kunnen we geen wonderen verwachten van de beoogde versnelling. Nagenoeg alle woningbouwlocaties liggen binnenstedelijk. Om op die locaties woningbouw met de gewenste ruimtelijke kwaliteit én voldoende draagvlak van omwonenden te realiseren vergt een zorgvuldig proces.